Βασίλειο της Μαγιόρκας

Βασίλειο της Μαγιόρκας
1229–11  Ιουλίου 1715
Σημαία Έμβλημα
Χώρα	Στέμμα της Αραγωνίας
Πρωτεύουσα	Πάλμα ντε Μαγιόρκα και Περπινιάν
Ίδρυση	1229
Γλώσσες	Λαϊκή Λατινική γλώσσα
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Πολίτευμα	μοναρχία και συνταγματική μοναρχία
Έκταση	49.922 km²
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Το Βασίλειο της Μαγιόρκας ιδρύθηκε από τον Ιάκωβο Α΄ της Αραγωνίας που ονομάστηκε Ιάκωβος ο Κατακτητής. Μετά τον θάνατο του μεγαλύτερου γιου του Αλφόνσου της Αραγωνίας (1222 - 1260) από την πρώτη του σύζυγο Ελεονώρα της Καστίλης, ο Ιάκωβος αποφάσισε να συντάξει τη διαθήκη του (1262) και να μοιράσει το βασίλειο στους μικρότερους γιους του με τη δεύτερη σύζυγο του Γιολάνδη της Ουγγαρίας. Ο μεγαλύτερος Πέτρος Γ΄ της Αραγωνίας κληρονόμησε μετά τον θάνατο του πατέρα του (1276) το Στέμμα της Αραγωνίας και έμεινε γνωστός ως «Πέτρος ο Μέγας», ο μικρότερος Ιάκωβος Β΄ της Μαγιόρκας το Βασίλειο της Μαγιόρκας. Ο Πέτρος Γ΄ ανάγκασε τον μικρότερο αδελφό του να ορκιστεί υποτέλεια, ο τίτλος του βασιλιά της Μαγιόρκας εξακολουθούσε να υπάρχει μέχρι την οριστική ένωση των Βαλεαρίδων με την Ισπανία (1715).

Η δημιουργία του βασιλείου

Το Βασίλειο της Μαγιόρκας περιείχε τις Βαλεαρίδες Νήσους, οι σημαντικότερες ήταν : Μαγιόρκα, Μινόρκα (που κατακτήθηκε αργότερα από τον Αλφόνσο Γ΄), Ίμπιζα και Φορμεντέρα. Ο βασιλιάς επίσης διατηρούσε εδάφη στην απέναντι ηπειρωτική χώρα όπως τις κομητείες του Ρουσιγιόν και της Σερδάνια. Οι υπόλοιπες ηπειρωτικές επαρχίες του βασιλείου βρίσκονταν στην Οξιτανία της νότιας Γαλλίας : η ηγεμονία του Μονπελιέ, η υποκομητεία του Καρλάτ στην Οβέρν και η βαρονία του Ομελά γειτονικά με τη Μονπελιέ. Η πρωτεύουσα του βασιλείου βρισκόταν στην Περπινιάν τη μεγαλύτερη πόλη της κομητείας του Ρουσιγιόν.

Ο Ιάκωβος Α΄ δημιούργησε ένα ισχυρό βασίλειο γειτονικά με τους Καπετίδες που κυβερνούσαν τη Γαλλία στα βόρεια και ήταν το ισχυρότερο βασίλειο της εποχής και το μοίρασε στους γιους του. Υπήρχαν όμως πολλές αμφισβητούμενες περιοχές στα σύνορα που θα δημιουργήσουν πολλά προβλήματα στη συνέχεια, ο Ιάκωβος Α΄ το αναγνώρισε και ανέλαβε να κατακτήσει τη Σερδάνια. Ο Ιάκωβος Α΄ αποφάσισε επίσης να παντρέψει τον γιο του Ιάκωβο με τη Βεατρίκη της Σαβοΐας, κόρη του ισχυρού Αμεδαίου Δ΄ της Σαβοΐας αλλά το σχέδιο δεν είχε επιτυχία.

Υποτέλεια στην Αραγωνία

Με τον θάνατο του Ιακώβου Α΄, ο δεύτερος γιος του Ιάκωβος Β΄ της Μαγιόρκας αποφάσισε να μην δώσει όρκο υποτέλειας στον μεγαλύτερο αδελφό του αλλά τα εσωτερικά προβλήματα και οι ταραχές στο βασίλειο του τον ανάγκασαν τελικά να υποχωρήσει. Με τη «Συνθήκη του Αναγκνί» (1279) ο Ιάκωβος ορκίστηκε υποτέλεια στον Πέτρο Γ΄ της Αραγωνίας και τον αναγνώρισε κυρίαρχο, δεν μπορούσε να κρατήσει ο ίδιος υψηλή αυλή και θα έπρεπε να πάει στην Καταλωνία για να δώσει όρκο υποτέλειας στον βασιλιά της Αραγωνίας. Η Συνθήκη ένωσε ουσιαστικά τα δυο βασίλεια στο Στέμμα της Αραγωνίας υπό την απόλυτη καταργούσε του Αραγωνέζου βασιλιά, καταργούσε την ανεξαρτησία των δυο βασιλείων που ήταν η επιθυμία του πατέρα τους σύμφωνα με τη διαθήκη του. Η έλλειψη νόμων και βασιλικής αυλής στο βασίλειο της Μαγιόρκας οδήγησε γρήγορα στην εξασθένιση και τη διάλυση του αφού δεν υπήρχε τίποτα να το διατηρήσει πέρα από τον θεσμό του βασιλιά.

Κατάκτηση από την Αραγωνία

Κατάκτηση της Μαγιόρκας από τον Ιάκωβο Α΄ της Αραγωνίας.

Ο Ιάκωβος Β΄ δεν μπόρεσε να ανεχθεί αυτή την κατάσταση, στη Σταυροφορία της Αραγωνίας που ακολούθησε (1284 - 1295) συμμάχησε με τον πάπα Μαρτίνο Δ΄ και τον Γάλλο βασιλιά Φίλιππο τον Τολμηρό εναντίον του αδελφού του. Οι Γάλλοι είχαν μερικές επιτυχίες στην αρχή αλλά στη συνέχεια οι Αραγωνέζοι τους συνέτριψαν με τον Ρουτζέρο ντι Λαούρια ενώ η επιδημία δυσεντερίας αποδεκάτισε τον στρατό τους, θύμα της ήταν και ο ίδιος ο Γάλλος βασιλιάς Φίλιππος Γ΄ (1295). Ο Πέτρος Γ΄ ήταν ο μεγάλος νικητής αλλά πέθανε αμέσως μετά, ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Αλφόνσος Γ΄ της Αραγωνίας κατέκτησε όλα τα νησιά των Βαλεαρίδων από τον θείο του (1285), κατέκτησε και τη Μουσουλμανική Μινόρκα (1286). Ο Αλφόνσος Γ΄ μετέφερε φυλακισμένους στην Αραγωνία τη σύζυγο και τους γιους του θείου του, ανάμεσα τους και τον μελλοντικό βασιλιά Σάντσο της Μαγιόρκας.

Ανάκτηση του βασιλείου

Ο μικρότερος αδελφός και διάδοχος του Αλφόνσου Γ΄ Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας με τη «Συνθήκη του Αναγκνί» (1295) ελευθέρωσε τον Σάντσο και τον αδελφό του και αναγνώρισε ξανά τον θείο του Ιάκωβο Β΄ βασιλιά της Μαγιόρκας. Τον Σάντσο διαδέχθηκε (1324) ο ανιψιός του Ιάκωβος Γ΄ της Μαγιόρκας σε ηλικία 9 ετών με ένα συμβούλιο στο οποίο ήταν πρόεδρος ο θείος του Φίλιππος της Μαγιόρκας. Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας εξακολουθούσε να διεκδικεί το βασίλειο της Μαγιόρκας επειδή ισχυριζόταν ότι του είχε υποσχεθεί ο Σάντσο τη διαδοχή σε περίπτωση που δεν έκανε δικά του παιδιά. Ο Φίλιππος την επόμενη χρονιά πέτυχε επιδέξια την παραίτηση του Ιακώβου Β΄ από κάθε διεκδίκηση στον θρόνο της Μαγιόρκας χάρη σε κάποιο μεγάλο δάνειο που πήρε την εποχή που επιτέθηκε στη Σαρδηνία και έπρεπε να αποπληρώσει. Μετά την παραίτηση του Ιακώβου Β΄ σταμάτησαν προσωρινά οι Αραγωνέζικες απειλές και δεν ακολούθησε νέα οικονομική κρίση που θα απειλούσε σοβαρότερα το βασίλειο. Ο Ιάκωβος Γ΄ ακολούθησε πολιτικές παρόμοιες με αυτές της Αραγωνίας, βρέθηκε σε πόλεμο με τη Δημοκρατία της Γένοβας (1329 - 1336) που του έφερε τεράστιες οικονομικές απώλειες.

Πτώση του βασιλείου

Τα βασιλικά ανάκτορα της Μαγιόρκας στην Περπινιάν.

Τα προβλήματα με την Αραγωνία εμφανίστηκαν ξανά, ο Αλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας γιος του Ιακώβου Β΄ ζήτησε από τον Ιάκωβο Γ΄ να του δώσει όρκο υποτέλειας αλλά εκείνος το αρνήθηκε με τον ισχυρισμό ότι ένας βασιλιάς δεν μπορεί να δηλώνει υποτέλεια σε άλλον βασιλιά. Ο γιος του Αλφόνσου Δ΄ Πέτρος Δ΄ της Αραγωνίας απαίτησε ξανά όρκο υποτέλειας (1324) αλλά ο Ιάκωβος το αρνήθηκε ξανά και ο Πέτρος αποφάσισε να κατακτήσει τις Βαλεαρίδες, τον Μάιο του 1343 επιτέθηκε στις Βαλεαρίδες και την επόμενη χρονιά (1344) στη Ρουσιγιόν και τη Σερδάνια. Ο Ιάκωβος Γ΄ κράτησε μόνο τις Γαλλικές κτήσεις, τις οποίες πούλησε στον Γάλλο βασιλιά (1349), επιτέθηκε στη Μαγιόρκα αλλά ηττήθηκε και σκοτώθηκε (25 Οκτωβρίου 1349). Το βασίλειο της Μαγιόρκας ενσωματώθηκε από τότε οριστικά στο Στέμμα της Αραγωνίας.

Την απώλεια του βασιλείου της Μαγιόρκας ακολούθησαν νέες μεγάλες συγκρούσεις όπως ο Εκατονταετής πόλεμος, νέοι πόλεμοι με τους Μαυριτανούς και ο προσπάθειες της Δημοκρατίας της Γένοβας να μετατρέψει τις Βαλεαρίδες σε δορυφορική επαρχία. Το πρώην βασίλειο της Μαγιόρκας που βρισκόταν ανάμεσα στα μεγάλα βασίλεια της Γαλλίας και της Αραγωνίας δεν μπορούσε να μείνει ουδέτερο, νέοι φόροι επιβλήθηκαν στους κατοίκους για να ανταποκριθούν στα πολεμικά έξοδα.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος βασιλέων της Μαγιόρκας
• Στέμμα της Αραγωνίας

Πηγές

• Bisson, T.N., (1986) The Medieval Crown of Aragon, Oxford University press, Νέα Υόρκη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σάντσο της Μαγιόρκας